Happy Diwali

Happy Diwali,

Sinds eergisteren is Bardia Homestay voorlopig mijn verblijfplaats. De prachtige lodge van Sonja en Budhi, waar ik sinds enkele jaren het grootste deel van mijn periode in Nepal doorbreng. Een combinatie van privacy, gezelligheid met andere gasten van wisselende nationaliteit en een stukje familieleven. Ook hebben zij goede koks in dienst, die je de hele dag door kunt raadplegen voor een maaltijd of drankje. Echt vakantie vieren dus.

Bij aankomst in een jeep klonk de muziek al luid. Tijdens Diwali kleden de mensen zich heel feestelijk en gaan groepsgewijs de huizen langs om muziek te maken en te dansen. Ze halen geld en voedsel op voor eenuitgebreide picknick op de laatste feestdag. Toch leuk om een beetje mee te krijgen van dit Hindoefestijn, met de mogelijkheid me terug te trekken. Ook Sonja houdt het graag beperkt, geen gefeest tot diep in de nacht.

Ik installeer me opnieuw, haal koffer en rugzak leeg, sluit laptop en iPad aan en klets wat bij met Sonja onder het genot van een pot thee. Ik zie een gehandicapte jonge man in een rolstoel op de binnenplaats en vraag Sonja naar wie hij is. O, dat is Kiran, hij komt hier altijd gebruik maken van WiFi, daarmee vult hij zijn dagen graag. Thuis wordt hij verzorgd door zijn familie. Kiran lijdt aan een spieraandoening, vertoont veel spasmen en heeft duidelijk een sterke groeiachterstand. Ik vraag of hij zelfstandig naar huis kan. Deels wel, maar hij wordt altijd een stukje op weg geholpen door iemand. Ik bied mijn diensten aan en begeleid Kiran tot thuis. Een ware uitdaging op dit parcours vol zware keien en een Nepalees model rolstoel. Als het vooruit niet lukt, dan probeer ik achteruit te lopen, waardoor het uitzicht voor Kiran ook wat wisselt. Hij heeft duidelijk plezier en probeert te communiceren. Moeilijk, ook zijn spraak is beschadigd. Thuis aangekomen staat moeder met open armen en een brede glimlach te wachten. Broertje en zusje zijn ook buiten en mij wordt een stoel aangeboden. Ik word geacht te blijven om hun lekkernijen voor Diwali te proeven. Moeder heeft zelf gebakken. Beleefdheidshalve proef ik van alles een stukje, anders is het einde zoek. Mensen vinden het prachtig als ze een buitenlander kunnen verwelkomen en die gastvrijheid wil ik nooit frustreren. Tegelijkertijd bewaak ik ook mijn eigen grenzen.

Die avond praat ik wat bij met Budhi en blijft het verder rustig. Met de kippen op stok en morgen gezond weer op. Tijdens mijn ontbijt schuiven andere gasten aan, een Amerikaans koppel op leeftijd, woonachtig in Oregon. Zij reizen al enkele maanden door Azië en hebben geen haast, bepalen tijdens de reis hoe ze verder gaan. Toen de vrouw behoorlijk ziek werd konden ze rustig wachten op herstel om door te reizen. Ik vertel over mijn bezoek aan de USA, in Louisiana. Dat is een heel ander stukje Amerika dan hun woongebied. Louisiana is een arme en conservatieve staat, mijn schoonzus Clementine is dat beslist niet, maar woont er wel al vijftig jaar. Grappig dat de man als docent scheikunde heeft gewerkt, mijn schoonzus eveneens. Komend jaar kan zij met pensioen, is dan eind zestig en heeft hopelijk nog wat jaren tegoed om te reizen. Wat ben ik blij en dankbaar dat ik deze kans op jongere leeftijd kreeg en heb gepakt. Ik bedoel, fysiek lever je toch in naarmate je ouder wordt en reizen is vaak zwaar.

Ik besluit om te voet naar het dorp te gaan, de familie van Bikram een bezoekje te brengen. Daar tref ik niemand aan, maar aan de overkant hoor ik mijn naam. Amrita, veiligheidsmanager van de school. Er wordt een stoel aangeschoven en ook daar is gebakken voor Diwali. Amrita vertelt voorzichtig over de veranderingen op school sinds Bikram het leiderschap heeft overgedragen aan docent Tilak. Met beide mannen kan ik goed overweg, maar weet ook dat Tilak een driftig mannetje is met een hoge geldingsdrang. Alles moet gebeuren zoals hij het wil, regels zijn vooral bedoeld voor anderen. En dat maakt de sfeer er niet beter op. Ik registreer dit in mijn hoofd, weet niet goed wat ik hiermee aan moet, maar probeer het wel hier en daar bespreekbaar te maken. Voor toezicht en ogen van buiten is Tilak toch best gevoelig, is mijn indruk.

Vervolgens loop ik verder naar de markt, ook om twee oud-leerlingen te ontmoeten en uit te nodigen voor een kopje thee later deze week. Deze meisjes, Chandani en Mamata, leerde ik goed kennen tijdens mijn eerste twee bezoekjes en heb hen daarna weinig meer gezien. Ze studeren elders, maar ik weet dat ze nu hier zijn. Beiden tref ik thuis aan en ze hebben zin om weer eens samen te komen. Dan stap ik in de eerste de beste touctouc, spreek een prijs af en wordt afgezet bij Bardia Homestay.

Twee Britse vrouwen, Jane en Barbara, hebben een cursus momo’s maken gevolgd deze ochtend en die worden geserveerd als lunch. Ik word erbij uitgenodigd en we raken aan de praat over heel veel. Ook de Amerikanen Keith en Marcha komen erbij. Jane en Barbara zijn yogadocenten in het Midden van het Verenigd Koninkrijk, reizen regelmatig samen. We delen elkaars reiservaringen en lachen om dezelfde dingen. Neem alleen al de hoeveelheid elektriciteitsschakelaars in onze kamers. Je moet er eerst een stuk of tien uitproberen voordat je de juiste hebt. En als je eenmaal doorhebt hoe het werkt moet je weer vertrekken.

De dag gaat nog even door, er staat een bezoekje van oud-leerling Ashish op het programma. Hij woont al enkele jaren in Kathmandu, waar ik hem meestal ontmoet, maar is nu een tijdje hier bij zijn familie. Zijn ouders bezocht ik twee jaar geleden. Ashish komt per motorfiets samen met een vriend. Hij zoekt al geruime tijd naar mogelijkheden voor een studie en staat bijna op het punt naar Zuid-Korea te vertrekken. Alleen zijn visum moet nog worden afgegeven. Daar kan hij studeren en werken tegelijk. Gelukkig, eindelijk perspectief voor hem. Hij voelt de prestatiedruk van zijn familie om een goede toekomst op te bouwen. Maar dat hij al jaren een vriendin heeft weten zijn ouders niet, dat gebeurt in het geniep. Dit meisje moet hij voorlopig achterlaten. En ondanks dat het kastesysteem officieel is afgeschaft speelt het nog weg degelijk een rol in de praktijk. Zijn vriendin is van een hogere kaste en een eventueel huwelijk met Ashish zal niet in goede aarde vallen.

Ook het avondmaal nuttig ik samen met de andere gasten, het wordt steeds gezelliger. Na afloop besluit iedereen op tijd naar bed te gaan, maar dat loopt even anders. De een na de andere muziek- en dansgroep komt het terrein op en iedereen danst er op los. Oud en jong, blank en bruin, alles door elkaar. Toch leuk om even te ervaren, nu ik hier ben.

Diwali heeft elke dag een bepaald doel, al weet ik niet alles zomaar op te noemen. Vandaag is broer- en zussendag. Broers en zussen geven elkaar een tikka in een speciaal ritueel. Wij gasten mogen allen getuige zijn van de ceremonie tussen de familieleden hier. Geen gewone rode tikka op het voorhoofd, maar een regenboogtikka in zeven kleuren. Deze staat voor verandering, de wens dat vanaf nu goede tijden mogen aanbreken. Tijdens mijn vorige bezoek organiseerde ik een schilderproject voor de leerlingen, waarbij ik vroeg om een eigen regenboog te schilderen op doek. Deze hangen nu aan de muur in de klaslokalen. Na het tikkaritueel volgt een gezamenlijke lunch, officieel behorend bij deze dag. Een mooie verrassing voor de gasten die dit nooit eerder meemaakten. Waarschijnlijk ervaar je zulke dingen niet tijdens een georganiseerde groepsreis.

Barbara, Jane en Keith wandelen samen met mij naar de familie Mahatara. Ik heb over hen verteld en ze vinden het leuk elkaar te ontmoeten. Mensen verbinden, dat is wat ik graag doe. Dit kan iets nieuws in beweging zetten voor iedereen, al dan niet in onderling contact. En dat is nou precies waar deze Diwalidag voor staat, hoop op nieuwe mooie tijden.

Nu een korte pauze, dan door naar de volgende familie voor een Happy Diwali.

Liefs,

Mieke